Điện 3 pha là một trong những khái niệm cơ bản nhưng quan trọng trong lĩnh vực điện năng. Hiểu rõ điện 3 Pha Là Gì sẽ giúp bạn nắm bắt được nguyên lý hoạt động, ứng dụng và sự khác biệt so với điện 1 pha và điện 2 pha. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc này.
Điện 1 pha, 2 pha và 3 pha: Sự khác biệt cơ bản
Trước khi đi sâu vào điện 3 pha, chúng ta cần hiểu rõ sự khác biệt giữa ba loại điện năng phổ biến này. Điện 1 pha, 2 pha và 3 pha khác nhau về số lượng dây nóng và điện áp, dẫn đến sự khác biệt trong công suất và ứng dụng.
Điện 1 pha là gì?
Điện 1 pha
Điện 1 pha được lấy từ một pha của hệ thống điện 3 pha, thường được sử dụng cho các thiết bị có công suất nhỏ, tiêu thụ điện năng ít trong sinh hoạt gia đình. Hệ thống điện 1 pha gồm 2 dây dẫn: 1 dây nóng (hay dây lửa) và 1 dây trung tính (hay dây mát). Tại Việt Nam, hiệu điện thế giữa hai dây này là 220V. Tuy nhiên, ở một số quốc gia khác như Nhật Bản, Đài Loan, điện áp 1 pha có thể thấp hơn, ví dụ 100V, 110V, 120V.
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa điện 1 pha và điện 1 chiều. Điện 1 chiều là dòng điện có các hạt điện tích chuyển động theo một hướng cố định, gây ra những hạn chế nhất định trong sử dụng. Điện 1 pha là điện xoay chiều, linh hoạt và tiện lợi hơn. Tuy nhiên, do công suất nhỏ và không thể truyền tải điện năng đi xa, điện 1 pha chỉ phù hợp với nhu cầu sinh hoạt gia đình. Để đảm bảo an toàn điện, bạn nên tìm hiểu thêm về Quy chuẩn QCVN 01:2020/BCT về An toàn điện. Việc sử dụng kìm cắt cáp đúng cách cũng rất quan trọng.
Điện 2 pha là gì?
Điện 2 pha
Theo quy ước, số pha được tính bằng số dây nóng. Vì vậy, điện 2 pha có 2 dây nóng và không sử dụng dây trung tính. Điện 2 pha ít được biết đến vì mới được phát minh và ứng dụng tương đối hạn chế. Nó được tạo ra từ nguồn điện 3 pha, bằng cách lấy ra từ hai dây nóng của hệ thống 3 pha. Mặc dù cả hai dây đều là dây nóng, nhưng một trong hai dây có điện áp rất thấp (khoảng 3V – 5V). Từ đó, vẫn có thể tạo ra hiệu điện thế 220V để sử dụng cho các thiết bị điện 1 pha. Do đó, điện 2 pha và điện 1 pha có điểm chung và điểm riêng:
- Đều có hiệu điện thế 220V
- Điện 2 pha là U pha
- Điện 1 pha là U dây
Điện 3 pha là gì?
Điện 3 pha
Hệ thống điện 3 pha bao gồm 3 dây nóng và 1 dây trung tính, được nối phổ biến bằng hai cách: nối hình sao và nối hình tam giác. Điện 3 pha được sử dụng rộng rãi trong sản xuất công nghiệp, truyền tải điện năng cho các thiết bị có công suất lớn để giảm tổn hao năng lượng. Về đường điện 3 pha, tương tự như 3 đường điện 1 pha chạy song song và chung một dây trung tính. Vì vậy, hệ thống điện 3 pha thường có 4 dây: 3 dây nóng và 1 dây trung tính.
Điện 3 pha được xếp vào loại điện sản xuất kinh doanh, không phải điện sinh hoạt nên giá thành cao hơn điện 1 pha. Việc sử dụng thiết bị điện 3 pha hay 1 pha phụ thuộc vào công suất và nhu cầu sử dụng. Điện áp 3 pha cũng khác nhau tùy theo quốc gia và khu vực. Ví dụ:
- Việt Nam: 380/3F
- Mỹ: 220V/3F
- Nhật Bản: 200V/3F
Để hiểu rõ hơn về an toàn điện, bạn có thể tham khảo Tiêu chuẩn TCVN 4086:1985 về an toàn điện. Nếu bạn đang cần máy lạnh mitsubishi 1hp hoặc xe nâng tay 3 tấn cho nhà xưởng, hãy đảm bảo hệ thống điện đáp ứng đủ công suất.
So sánh điện 1 pha, 2 pha và 3 pha
So sánh điện 1 pha và 3 pha
- Điện 1 pha thường được sử dụng trong sinh hoạt gia đình cho các thiết bị điện có công suất nhỏ. Hệ thống gồm 1 dây nóng và 1 dây trung tính với hiệu điện thế 220V (ở Việt Nam).
- Điện 3 pha được sử dụng trong hệ thống công nghiệp, cho các thiết bị điện có công suất lớn để hạn chế lãng phí điện năng. Hệ thống gồm 3 dây nóng và 1 dây trung tính, sử dụng với điện áp chuẩn là 380V (ở Việt Nam). Có hai cách nối phổ biến: nối hình sao và nối hình tam giác.
- Điện 2 pha ít phổ biến hơn, chỉ sử dụng 2 dây nóng và không có dây trung tính.
Cấu tạo của điện 3 pha
Điện 3 pha
Ưu điểm nổi bật của điện 3 pha là tiết kiệm dây dẫn hơn so với điện 1 pha, đồng thời cấu tạo động cơ 3 pha đơn giản hơn và có đặc tính tốt hơn động cơ 1 pha. Cấu tạo mạch điện 3 pha bao gồm: nguồn điện, dây dẫn và các tải 3 pha.
Để tạo ra nguồn điện 3 pha, cần sử dụng máy phát điện xoay chiều 3 pha gồm:
- 3 dây quấn AX, BY, CZ và nam châm điện.
- Các dây quấn AX, BY, CZ có cùng số vòng dây và được đặt lệch nhau một góc 2π/3 trong không gian.
Nguyên lý hoạt động: Khi quay nam châm với vận tốc không đổi, từ trường sẽ lần lượt quét qua các dây quấn và cảm ứng vào trong dây quấn, tạo ra sức điện động xoay chiều cùng biên độ, tần số và lệch pha nhau 1 góc 120 độ (1/3 chu kỳ).
Cho dù sử dụng loại điện nào (1 pha, 2 pha hay 3 pha), người dùng luôn cần đảm bảo nó phù hợp với nhu cầu và nắm chắc thông tin kỹ thuật về từng loại điện để đảm bảo an toàn. Nếu bạn cần các thiết bị bảo hộ chống giật điện, hãy liên hệ ECO3D SAFETY – một trong những nhà phân phối thiết bị bảo hộ ngành điện uy tín, chất lượng nhất tại Việt Nam. Liên hệ ngay HOTLINE: 032 5088861 để biết thêm thông tin chi tiết. Bạn cũng có thể cần dụng cụ hút mũi cho bé nếu có trẻ nhỏ trong nhà. Việc lựa chọn thiết bị điện phù hợp với hệ thống điện của bạn là rất quan trọng.